Kinderen en jongeren
We weten ondertussen dat het heel belangrijk is kinderen niet buiten te sluiten wanneer er een familielid geconfronteerd wordt met een ernstige ziekte of zelfs te horen kreeg niet lang meer te kunnen leven.
Het is voor kinderen uiterst waardevol betrokken te worden in dit ziekte/stervensproces, maar dit natuurlijk op een manier die nauw aansluit bij de beleving van een kind.
Boeken zijn hierbij een heel zinvol hulpmiddel. Je kan via een verhaal moeilijke onderwerpen bespreekbaar maken en bovendien kan er snel naar het boek teruggegrepen worden om het onderwerp opnieuw op de voorgrond te plaatsen.
Dankzij sponsering zijn we in staat boeken aan te kopen. Bij de boekenreeks hoort ook een knuffel ‘snuiter’. Deze knuffel is herkenbaar voor de kinderen door de verhalen die er rond verteld werden en brengt ook ‘fysieke’ troost.
Hieronder een overzicht van boekjes die helpend kunnen zijn om dit verdriet en moeilijke thema’s bespreekbaar te maken:
Voor kinderen vanaf 4 jaar
Snuiter houdt veel van Grote Boom. Wanneer de dokter houtwormpjes ontdekt onder de schors van Grote Boom, wordt zijn wereld helemaal op z’n kop gezet…Dit verhaal laat de jongste kinderen kennismaken met een lotgenootje, wanneer iemand in hun omgeving getroffen wordt door een levensbedreigende ziekte.
Met Snuiters doe-ideetjes op het einde van het boek kunnen jonge kinderen onder begeleiding actief aan de slag om hun emoties te verwerken.
Voor kinderen vanaf 4 jaar
Snuiter is verdrietig, want zijn vriend Grote Boom is ziek. Als hij begint te huilen, verschijnt de Tranenfee.
Zij vangt zijn tranen op in een flesje.
In haar tas zitten nog meer flesjes, voor de andere dieren in het bos. Want als je huilt omdat je van binnen pijn hebt, komen er toverdruppels. En daar kan de Tranenfee iets heel bijzonders mee. Maar alvorens Snuiter dat ontdekt, heeft hij veel vriendjes een zachte schouder geboden om op uit te huilen. Want met een vriend in de buurt, luchten tranen op en is er daarna weer ruimte voor plezier!
Voor kinderen vanaf 4 jaar
Amper een paar dagen na Kago’s verjaardagsfeest gebeurt er een vreselijk ongeluk. Snuiters vriend was op het verkeerde moment op de verkeerde plek en nu is hij dood. Plots moet het leven verder zonder Kago en dat valt niet mee voor zijn vrienden.
Door het ongeluk kijkt Snuiter anders naar de dingen om hem heen. Hij is bang om te gaan slapen en vraagt zich af of het misschien misging door de wensbloemen die hij Kago voor zijn verjaardag gaf? Gelukkig brengt de wijze Oehoe raad …
Voor kinderen vanaf 4 jaar
Vouwboekje als vervolg voor Grote Boom is ziek.
Het zakboekje “Afscheid van Grote Boom” is een waardevol instrument om kinderen te helpen omgaan met de dood van een bijzonder iemand. Het kan thuis of op school ingezet worden in de begeleiding van kinderen die een dierbare verliezen na een slepende ziekte.
De troostende kracht van het zakboekje gaat in het bijzonder uit van de bloemenslinger op de keerzijde. Familie en vrienden kunnen een “persoonlijke toets” toevoegen aan de zwart-wit lijntekening en op die manier hun steun zichtbaar maken. Een blik op de gepersonaliseerd bloemenslinger laat kinderen de warmte voelen van de mensen die hen willen helpen het pijnlijke verlies te dragen.
Voor kinderen vanaf 4 jaar
Vos heeft een lang en gelukkig leven gehad, maar nu is hij moe. Hij zoekt een mooi plekje uit in het bos en valt in slaap. Voor altijd. De andere dieren in het bos missen hun vriend en komen bij elkaar om mooie herinneringen aan Vos op te halen. Zonder dat ze het doorhebben begint er een klein plantje te groeien op de plek waar Vos onder de sneeuw ligt.
Bij elke herinnering wordt het plantje groter en mooier, tot er een enorme boom midden in het bos staat. Een boom vol herinneringen aan Vos.
Voor kinderen vanaf 5 jaar
Dit boek nodigt uit tot een gesprek over de dood én geeft kinderen de ruimte om vragen, angsten en gedachten te verwoorden.
Een mooie dag. Christiaan en Opa zijn in het park. Ze filosoferen over grote en kleine vragen. Waarom gaan we dood? Wat is er na de dood? En moet je bang zijn voor de dood?
Voor kinderen vanaf 5 jaar
De mama van Yolanda is overleden. Het ene moment ademde ze nog. Vlak daarna niet meer. Ze was er nog wel, maar toch ook weer niet. Waar kan haar mama nu zijn?
‘Als je me zoekt, lieve schat, dan zul je me vinden,’ had mama haar nog gezegd. Dus besluit Yolanda op zoek te gaan. Op zoek naar haar mama. Haar mama die dood is. Tijdens haar zoektocht krijgt ze hulp van alle lieve mensen om zich heen.
Voor kinderen vanaf 5 jaar
Soms komt Verdriet onverwacht langs. Het volgt je en komt zo dichtbij dat je bijna geen adem meer kunt halen. Je kunt proberen het te verbergen.
Maar het is net alsof je zelf Verdriet bent geworden. Probeer er niet bang voor te zijn: geef het een naam. En dan blijkt dat deze ongebruikelijke gast niet hoeft te zijn wat hij lijkt…
Een perfect boek om met kinderen te praten over emoties.
Voor kinderen vanaf 7 jaar
De mama van Stan is erg ziek. Eerst was ze een tijd in het ziekenhuis maar sinds kort is ze thuis. ‘Mama heeft nu een bed voor zichzelf gekregen’.
Eerst vindt Stan zo’n bed op wieltjes wel leuk. Hij kan circus spelen met de beugel die boven het bed hangt. Maar als mama steeds minder vaak uit haar bed komt, wordt hij toch een beetje ongerust. Hij voelt aan de reacties van vader, van de grootouders en van de verzorgster Lieve dat mama niet gewoon ziek is. Eerst wordt hij boos als papa hem het droeve nieuws vertelt.
Daarna heel verdrietig en bang. ‘Waar ga je heen als je dood bent, mama? Ben je dan voor altijd weg?’ vraagt hij. ‘Wel weg, niet voorbij’, zegt mama.
Voor kinderen vanaf 4 jaar
Mooie tijden komen ten einde wanneer de kater Muffin zo ziek wordt dat de dokters hem niet meer beter kunnen maken. Sophie en haar mama Moesje omringen Muffin met veel warmte, maar uiteindelijk begrijpen ze dat het een teken van liefde is om Muffin los te laten en te helpen om snel en pijnloos te sterven.
Een warm dekentje biedt een steuntje in de rug om kinderen te leren omgaan met het afscheid van een geliefd iemand – mens of dier – door medische levensbeëindiging. Een open en duidelijk verhaal over graag zien tot het einde, met achterin informatie en tips voor creatieve verwerking.
Creatieve tips voor kinderen en jongeren
Mijn boek over...
Een werkboek waarmee kinderen van de lagere school op creatieve wijze aan de slag kunnen gaan met hun emoties over het (nakend) verlies van iemand uit hun omgeving.
(via Palliatieve Zorg Vlaanderen)
Ondersteboven
Een werkboek waarmee oudere kinderen (12 tot 16 jaar) op een creatieve manier hun emoties over het (nakend) verlies van iemand uit hun omgeving kunnen uiten.
(via Palliatieve Zorg Vlaanderen)
Vaarwel...
Invulboekje voor kinderen vanaf 4 jaar
Wanneer een geliefd iemand doodgaat, blijft een grote leegte achter. Herinneringen zorgen ervoor dat die persoon een beetje verder leeft in je hart. Dit invulboekje helpt jouw kind om die herinneringen te verzamelen. Zo ontstaat een tastbaar aandenken om vandaag en in de toekomst te koesteren.
Ondersteunende materiaal voor ouders van kinderen tussen de 3 en 13 jaar
Een brochure waarin ouders en hulpverleners tips vinden hoe kinderen en jongeren te betrekken bij een palliatieve situatie.
Wat vertel je en wanneer? Wat als je het zelf niet weet? …
Federatie Palliatieve Zorg
Als iemand overlijdt, roept dat bij kinderen vaak onverbloemde vragen op. Het is belangrijk om deze vragen serieus te nemen, en informatie te geven die kinderen helpt om het verlies te verwerken.
Dit boek moedigt ouders, leerkrachten en hulpverleners aan om zo concreet mogelijk te zijn. Bijvoorbeeld door uit te leggen wat `dood precies is, dat je verdriet mag hebben, en misschien het belangrijkst dat er troost is.
Riet Fiddelaers
Websites voor kinderen en jongeren
KINDEREN (6 tot 12j)
JONGEREN (12 tot 18j)